نقد و تحلیل ابیات عربی در تاریخ بیهقی

Authors

محمدرضا نجاریان

دانشگاه یزد مریم ایرانمنش

دانشگاه شهید باهنر کرمان

abstract

تاریخ بیهقی شاهکار نثر قرن پنجم هجری و سرمشق تاریخ نویسی اخلاف او و نمونه نثر استادانه و گنجینه ای از شواهد ادبی و قراین اوضاع اجتماعی و سیاسی آن دوران است.بیهقی بر لغت و ادب عرب احاطه داشته که شرط لازم منصب دبیری در آن زمان بوده است.با توجه به اینکه نثر تاریخ بیهقی بینابین است و با نثر دوره اول متفاوت است؛ در میان شواهد آن،اشعار عربی زیاد نیست.در این اشعار،بیهقی نام شاعر را نیز در کنار اثرش ذکر می کند.بعضی از اشعار به واقعه ای تاریخی مربوط می شود که بیهقی آن را برای تأیید مدّعا می آورد و ربطی به اصل تاریخ ندارد و شماری از آنها برای پند و اندرز ذکر شده است، اما سرایندگان اشعار از دوره های مختلف ادبیات عرب «جاهلی،مخضرم،صدر اسلام،اموی و عباسی»، همچون متنبی و ابوالعتاهیه و غیره انتخاب شده اند. بعضی از این سرایندگان ناشناخته مانده اند؛ چنانکه بیتی منسوب به حضرت علی(ع) است که به آن اشاره نشده است. نیز نسبت بعضی از اشعار به سراینده نادرست می نماید و سهو هایی نیز در نگارش آنها دیده می شود.به نظر می رسد بعضی از ابیات را خود بیهقی تغییر داده باشد که این امر در مقالات مربوط به متن، یاد آوری نشده است؛ بنابراین، در این مقاله سعی بر این است که تحلیل و نقدی صوری و محتوایی از ابیات عربی و نکات ناب دستوری و بلاغی و مضامین مشترک با فارسی در آنها ارائه شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقد و تحلیل فریبکاری در تاریخ بیهقی و شاهنامه

فریب و نحوه رفتاری فریبکاران در دو کتاب «شاهنامه» و «تاریخ بیهقی» که از آثار وزین ادب و هنر فارسی هستند، به وضوح نمایان است. نیرنگ در بخش‌های حماسی- اسطوره‌ای و تاریخی «شاهنامه» به کار رفته است که به نظر می­رسد در بخش حماسی آن با انگیزه و اهداف شخصی و انسانی و ملی، بیشترین کاربرد را دارد. بر خلاف معنای متعارف نیرنگ که مفهومی منفی دارد؛ در «شاهنامه» جنبه‌ها و مفاهیم مثبت آن را می­توان مشاهده کرد...

full text

نادرستی‌های عمده در برگردان عربی تاریخ بیهقی

مقصود از این نوشتار، طبقه‌بندی، اصلاح، تصحیح و توضیح برجسته‌ترین اشتباه‌ها و غلط‌هایی است که در ترجمة عربی تاریخ بیهقی به قلم یحیی الخشاب و صادق نشأت رخ داده است. این ترجمه بر اساس نسخة قاسم غنی و علی‌اکبر فیّاض انجام پذیرفته است. ترجمة عربی تاریخ بیهقی به عنوان ترجمة تاریخی ـ که از نظر ادبی و علمی در جهان، ممتاز شناخته شده ـ روشن است و از آنجا که فهم درست متون فارسی به شناخت ادب و فرهنگ ایرانی ...

full text

تحلیل تصاویرکنایی در تاریخ بیهقی

عنصر خیال مهمترین عنصر سازندۀ سخن است که درشعر و نثرکاربرد دارد و در بلاغت سنتی با عنوان صور خیال در قالب تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه ازآن نام برده می­شود. در این میان کنایه یکی از زیباترین، دقیق­ترین وتاثیرگذارترین اسلوب­های بلاغی است که ضمن این پژوهش درتاریخ بیهقی 710 مورد کنایه، 470 مورد مجاز، 166 مورد تشبیه و114 مورد استعاره شناسایی شد که برابر آمار موجود، کنایه بیشترین کاربرد را در نثر تار...

full text

نقد اخلاقی تاریخ بیهقی

در این پایان نامه فضایل و رذایل اخلاقی در کتاب تاریخ بیهقی براساس دو کتاب اخلاق نیکو ماخس ارسطو و اخلاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی بررسی شده است در آثار این دو فیلسوف فضایل اخلاقی اصلی عبارتند از: حکمت، شجاعت، عفت، عدالت و سخاوت؛ و در مقابل هر فضیلت اخلاقی دو رذیلت اخلاقی قرار دارد که به ترتیب عبارتند از: سَفَه و بَلَه، تهّور و جبن، شره و خمود شهوت، ظلم و انظلام، اسراف و بخل که هر کدام شامل انواعی ا...

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
متن شناسی ادب فارسی

جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۹۳-۱۱۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023